İSTANBUL (İGFA) – Üsküdar Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi Müdür Yardımcısı Dr. Güler Kalay, ABD Lideri Joe Biden’ın, 5 Kasım’da düzenlenecek seçimler için adaylıktan çekildiğini açıklamasını kıymetlendirerek, Amerikan seçimlerinin Türk dış siyasetine tesirini ele aldı.
ABD Başkanı Joe Biden’ın adaylıktan çekilmesinin sonuçlarına ait beklentilerine işaret eden Dr. Güler Kalay, “Bölgesel vekalet savaşlarına bakarak III. Dünya Savaşı riski üzerine telaşlar giderek daha da artarken, Kasım 2024’te gerçekleştirilecek Amerikan Başkanlık Seçiminin sonucu ABD Dış Siyasetinde radikal bir dönüşüme ya da global siyasetteki sert rekabette bir yumuşamaya neden olur mu bekleyişi, Biden’ın adaylıktan çekilmesiyle birlikte biraz daha güçlendi sanırım. Soğuk Savaş sonrası Amerikan dış siyasetini genel olarak hatırlarsak aslında Demokratlar ve Cumhuriyetçilerin genel eğilime dayanaklarının belirleyici bir fark yaratmadığını görürüz.” dedi.
TEMELDE BÜYÜK FARKLAR OLUŞTURMUYOR
Dr. Güler Kalay, G.W. Bush’tan sonra radikal telaffuzlarla seçim sürecini yürüten Barack Obama’nın da temelde büyük bir farklılık yaratmadığını hatırlatarak, “Benzer formda Trump’ın birinci başkanlık periyodunda de Amerikan Ulusal Güvenlik kurumunun özerk bir formda dış siyasette karar alma gücünde bir dönüşüm gerçekleşmedi. Bu nedenle bilhassa Post-Sovyet devirde Amerikan dış siyaset eğilimi, hegemonyasının sürekliliğini sağlama, ekonomik çöküşünü ve neoliberal krizlerini yönetebilmenin bir aracı olarak silah endüstrinin desteklenmesi ve askeri gücünü global çapta stratejik olarak kullanmasıdır.” diye konuştu.
BEYAZ SARAY’DAKİ BAŞKANLIK KOLTUĞUNA KİMİN OTURACAĞI DIŞ POLİTİKAYI TESİRLER Mİ?
“Dolayısıyla Kasım 2024 seçimleri sonucunda Beyaz Saray’daki başkanlık koltuğuna kimin oturacağı Amerikan dış siyaseti için büyük bir değişim manası taşıdığını düşünmüyorum.” diyen Dr. Güler Kalay, Biden’ın, başkanlığa geldiğinde kullandığı “America came back- Amerika geri döndü” cümlesiyle Amerikan silah sanayiinin desteklediği bir aday olarak dış siyasette sert adımların atılacağının işaretini verdiğini hatırlattı.
Dr. Güler Kalay, “Bugün yeni bir dünya savaşı mümkünlüğünü gündeme getiren bölgesel krizlere baktığımızda -Ukrayna, İsrail, Tayvan- aslında Amerikan dış siyasetiyle direkt irtibatlı problemlerdir. Biraz yakın tarihe bakarsak, Amerikan dış siyasetinin ve askeri stratejisinin Irak ve Afganistan’da uğradığı hezimeti hatırlarız. Her ne kadar Amerikan askeri gücü buralarda bulunduğu uzun yıllar boyunca stratejik maksatlarının bir kısmını gerçekleştirmiş görünse de hegemonik güç olarak hezimete uğramıştır. Bugün Ukrayna’da ABD’yi bekleyen çok daha büyük bir hezimet mümkünlüğünü öngörüyorum.” halinde konuştu.
“WASHİNGTON’UN, SAVAŞIN SÜRMESİNİ DESTEKLEYECEĞİNİ DÜŞÜNÜYORUM”
Karşısında Afgan Taliban’ı yahut Irak’tan çok daha güçlü ve askeri potansiyeli yüksek bir Rusya’nın olduğunu anlatan Dr. Güler Kalay, “Ukrayna’ya sağlanan on milyarlarca dolarlık maddi ve askeri yardım, Rusya’ya uzun yıllardır uygulanan ekonomik yaptırımlara karşın ortada bir sonuç yok ve Ukrayna giderek güç ve dış takviyesini kaybediyor. Orta Doğu’da potansiyel bir bölgesel savaş ve Tayvan konusunda Çin’le olan gerginlik, tekrar Çin’le olan ticaret savaşıyla temaslı olarak ABD Ukrayna’da giderek bir çıkmaza sürükleniyor. Her ne kadar Trump, Ukrayna’daki savaşı bitireceğini vaadetse de Washington’un, savaşın sürmesini destekleyeceğini düşünüyorum.” dedi.
“ANKARA’NIN, TRUMP’IN ÇİZECEĞİ YOL HARİTASINA DA PRAGMATİST YAKLAŞACAĞINI DÜŞÜNÜYORUM”
Ayrıca Washington’un Türkiye’nin Yunanistan, Kıbrıs, Ermenistan ve İsrail sıkıntılarına olan yaklaşımına büyük bir farklılık getireceğini düşünmediğini de kaydeden Dr. Güler Kalay, “Ancak tekrar de Cumhuriyetçilerin kazanması durumunda Ankara’nın, Trump’ın çizeceği yol haritasına da pragmatist yaklaşacağını düşünüyorum.” dedi.
türkiye’nin, global çatışma bölgelerine olan hudut yakınlığı nedeniyle gerek siyasal gerekse ekonomik ve sosyolojik olarak direkt etkilenen bir pozisyonda olduğuna vurgu yapan Dr. Güler Kalay, İsrail-Filistin çatışması bağlamında da değerlendirmede bulundu. Dr. Kalay, “İsrail-Filistin çatışması, İsrail’in çatışmayı bölgesel ölçekte genişletmesi ve Ankara’nın İsrail zıddı tavrı, yeniden Ankara-Washington ortasındaki farklı tavırlardan biri. İki ülkenin bu çatışmaya farklı yaklaşımı direkt bir zıtlık oluşturmasa da dolaylı olarak bölgesel ve global dış siyasetlerinde ayrışmaya neden olarak ‘müttefiklik’ bağlamında soğukluk yaratmaya devam edeceğini düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.