İSTANBUL (İGFA) – TSKB Gayrimenkul Değerleme A.Ş. organize sanayi bölgeleri özelindeki kapsamlı araştırmalarına devam ediyor. Türkiye iktisadı ve kent gelişiminde yönlendirici bir tesiri bulunan ve pek çok firmaya mesken sahipliği yapan organize sanayi bölgelerini mercek altına alan şirket, yıllık kira paha artışı, bedel değişimiyle birlikte yapılaşma hakları ve doluluk oranlarına dikkat çekiyor.
Son yıllarda sanayi yapılarına yönelik artan taleplerin hem arsa satış kıymetleri hem de fabrika kira kıymetlerinde üst taraflı bir değişimi beraberinde getirdiğini tabir eden TSKB Gayrimenkul Değerleme A.Ş. Genel Müdürü Makbule Yönel Maya “OSB’lerde yıllık ortalama kira artışları yüzde 102 düzeyinde gerçekleşti. Artışlarda başı çeken vilayetler ortasında; Malatya, Konya, Antalya, Eskişehir ve Sakarya yer alıyor. Kira artışlarının yıllık enflasyon oranının üzerinde gerçekleştiğini gözlemliyoruz” dedi.
Fabrika kiralarındaki artışta arsa tahsislerinin tamamlanmasıyla birlikte sonlu fabrika arzı ve talep artışı ile enflasyon oranlarındaki artışın kıymetli bir rol oynadığına işaret eden Maya, “Büyükşehirlerin genelinde kira artışlarının evvelki yıl görülen yüksek artışlardan sonra artış oranlarının sürat kestiği görünüyor. Antalya’da ise bölgenin artan nüfusu ve endüstrisinin gelişme suratı kira artış oranlarında da ortaya çıkıyor. Marmara Bölgesi’nde artış düzeylerinin Kocaeli ve Sakarya vilayetlerinde yüksek olduğunu belirtebiliriz. Bilhassa Sakarya’da öteki vilayetlere kıyasla baz kira bedelllerinin düşük olması talebi artırmakla birlikte, bu durum artış oranlarına yansıdı. Kira artışlarının dağılımından ayrıyeten sanayicilerin Anadolu’ya yöneldiği de gözlemleniyor. İç Anadolu Bölgesi’nde bilhassa sarsıntı sonrasında Konya ve Eskişehir de oluşan talep artışına istinaden kira artış oranı yüzde 130’un üzerinde gerçekleşti. Malatya özelinde de zelzele sonrasında bölgede bir artış kaydedildi” diye konuştu.
YATIRIMLARIN GERİ DÖNÜŞ MÜHLETLERİ KISALDI
OSB’lerdeki kira bedelleri üzerinden yatırımların geri dönüş müddetlerini hesapladıklarını ve ortalama amorti müddetinin 17,5 yıl olduğunu belirten Maya, “Türkiye genelinde endüstriyel yapıların geri dönüş müddetleri 2023 yılındaki ortalama pahası olan 17,9 yıldan, 2024 yılında 17,5 yıla geriledi. Geri dönüş müddetlerinin, gayrimenkulün pazar pahasının yatırımın bir yıllık kira kıymetine bölünmesiyle elde edildiğini söyleyebiliriz. İnşaat maliyetinde yaşanan artışlar ve endüstriyel yapılara artan talep geri dönüş müddetlerinde artışa yol açmışken bu yıl geri dönüş müddetlerinde kısalmalar dikkat çekiyor. Sanayi bölgelerinde yatırım geri dönüş müddetinde kısalmanın en fazla olduğu vilayetler Eskişehir ve Sakarya oldu. Bu vilayetlerde kira bedellerinde de artış oranlarının yüksek olduğu görüldü. İstanbul, Samsun, Adana ve Ankara vilayetlerinde ise bir evvelki yıla nazaran sonlu bir artış gerçekleşmişti” dedi.
OSB’LERDEKİ ARSA PAHA ARTIŞLARI YILLIK ORTALAMA YÜZDE 92 OLARAK KAYDEDİLDİ
OSB’lerde yıllık ortalama arsa paha artışının yüzde 92 olduğunu tabir eden Maya, “Yıllık arsa paha artışlarında Eskişehir, İzmir, Antalya, Manisa ve Ankara ön plana çıkarken Kocaeli ve Sakarya dışındaki tüm bölgelerde enflasyonun üzerinde bir artış gerçekleştiği görünüyor. Arsa kıymetlerini, doluluk oranının yüksek olması, hudutlu arsa arzı ve talep artışı olumlu etkiliyor. Arsa bedel artışlarında İzmir, Manisa, Antalya, Ankara ve Eskişehir üzere vilayetlerde talep artışı en değerli itici güç olurken Eskişehir’de baz pahaların düşük olmasının da güçlü artış oranlarında tesiri bulunuyor. Piyasası daha oturmuş ve yüksek satış ünite kıymetlerine sahip olan İstanbul ile yakın etrafında ise ortalamanın kısmen altında artış oranları gözlemleniyor. Malatya’da ise sarsıntı felaketlerinin akabinde piyasada yaşanan belirsizlik ve arz-talep sisteminde bozulma fiyatlama davranışlarını değiştirdi” dedi.
Öte yandan Konya OSB’de doluluk oranı bir sene içinde yüzde 100’e ulaştı.
Kaynak : İGFA