ANKARA (İGFA) – “Tarımda Yeni Dönem” bahisli basın toplantısında konuşan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, son devirde iklim değişikliği, nüfus artışları, doğal afetler, göç, besin milliyetçiliği, jeopolitik riskler ve daha birçok bahsin ziraî üretimi riskli hale getirdiğini kaydetti. Bu tesirlere toprak ve suyun azalması ile kirlenmesinin eklenmesiyle ne kadar büyük bir riskle karşı karşıya kalındığını gördüklerine işaret eden Bakan Yumaklı, “Bakanlık olarak bu risklere; sürdürülebilir, verimli, kaliteli, kayıtlı ve yatırım yapılan bir bölümle üretim gücümüzle yanıt vermiş olacağız.” diye konuştu.
Dünyada 4,4 trilyon dolarlık ziraî hasılanın bulunduğu bilgisini paylaşan Yumaklı, Türkiye’nin 68,5 milyar dolarla Avrupa’da birinci sırada, dünyada da birinci 10 içerisinde yer alan bir ziraî üretim hasılasına sahip olduğunu bildirdi.
“BİTKİSEL ÜRETİM PLANLAMASINDA SUYU MERKEZE KOYDUK”
Bakan Yumaklı, ülkenin su gerilimi altında olan bir ülke olduğunun altını çizdi. Kişi başına düşen bin 313 metreküplük bir potansiyelle su gerilimi altına olan bir ülke olduklarını kaydeden Bakan Yumaklı, “Eğer hiçbir aksiyon almazsak, 2030 yılında 1000 metreküpün altına düşme riskimiz var ve bu bizim su yoksulu bir ülke kategorisine girmemizi gerektirecek bir sonucu doğuracak. Dünyanın ziraî üretimde kıymetli ülkeleri iklim değişikliği, besin güvenliği, tarladan sofraya kadar stratejiler, sürdürülebilirlik, aktif toprak, faal su idaresi ve geliştirilmiş çiftlik uygulamaları dahil olmak üzere birçok hususta yeni olağan dediğimiz etkenlere yanıt vermeye çalışıyor.” diye konuştu.
Bitkisel üretim planlamasına çalışırken suyu merkeze koyduklarına işaret eden Yumaklı, ziraî üretim planlamasının bundaki sonraki devirlerinin kendileri için en değerli girdisinin su olduğunun altını çizdi.
“TARIMSAL TAKVİYELERİ SADELEŞTİRDİK”
Bakan Yumaklı, yeni uygulamalara evvelki destekleme modeliyle yanıt vermelerinin mümkün olmadığına değinerek, “Verilen ziraî kredileri büsbütün üretim planlamasına odakladık. Hibe programları, kontratlı üretim, kayıtlılık, tarım sayımı, işlenmeyen toprakların ziraî üretime kazandırılması üzere hususları araçlar olarak üretim planlamasının en kıymetli başlıkları olarak ortaya koyduk ve uyguladık.” diye konuştu.
Önceki destekleme modelinde alt başlıklarıyla birlikte 165 kalemde destekleme verdiklerini anımsatan Yumaklı, 2022’de 129 milyon ton, 2023’te de 137 milyon tonluk üretimde ziraî dayanakların yönlendirici tesirinin olduğunu aktardı. Bakan Yumaklı, tarımsal desteklerin sadeleştirilmesi konusunda herkesin mutabık kaldığını söz ederek, “Bunu yalnızca bitkisel üretimi planlarken yapmadık. Hayvansal üretim başlığı ile su eserleri başlığını da planlarken oradaki takviyeleri sadeleştirmiş olduk.” dedi.
Ülkede yaklaşık 24 milyon hektar ekilebilir ziraî arazi bulunduğuna dikkati çeken Yumaklı, bu yerlerin 3,8 milyon hektarının çok yıllıklı bitki denilen dikili meyvelerden ve öteki bitkilerden oluşan kısım için kullanıldığı bilgisini paylaştı. Bakan Yumaklı, 20,2 milyon hektarın da geriye kalan eserlerin üretilmesi için kullanıldığına işaret ederek, şunları kaydetti:
“Üretim planlamasına başlarken, Türkiye’de yaklaşık 206 başlıkta geniş bir yelpazede üretim yapıldığını göz önüne alarak stratejik eserlerden başlamayı hedefledik. 13 stratejik eser, hububat, baklagil, yağlı tohumlar ve öteki dediğimiz patates ve soğan. Neden bu stratejik eserleri seçtik? Zira bu eserler ülkemizdeki 20,2 milyon hektarın 15,6 milyon hektarında ekilen eserler. Üretim planlamasının düğmesine bastığımızda, yaklaşık yüzde 77’si oranında ekilen eserleri planlamaya almış olduk. Besin arz güvenliğimiz için kıymetliydi, stratejik kıymetliydi, insan ve hayvan beslenmesi değerliydi ve endüstrimizin ham unsur temini değerliydi. Artı bir dediğimiz de yem bitkileri. 13 artı 1 eserle 1 Eylül 2024 prestijiyle üretim planlamasına Türkiye’deki toprakların yüzde 77’sinde üretilen eserleri planlama kapsamına almış olduk.”
Hububatta 2027 planlama periyodu sonuna kadar yüzde 13’lük bir artış öngördüklerini bildiren Yumaklı, 35 milyon tondan 39,5 milyon tona çıkılacağını belirtti. Baklagillerde de yüzde 17’lik bir artış planladıklarını anlatan Yumaklı, yağlı tohumlarda da yüzde 22’lik bir artışı sağlamış olacaklarına dikkati çekti.
DESTEKLERDEKİ “İLK”LER
Destekleri açıklarken bu planlama sürecinde birçok birincisi de gerçekleştirdiklerine işaret eden Bakan Yumaklı, “Destekler ilk kere üretim periyodundan evvel açıklandı. 3 yıl boyunca geçerli olacak üretim takviyeleri tekrar bu süreçte açıklanmış oldu. Stratejik eserlere ek planlama takviyesi yeniden birinci kere bu modelde gerçekleştirilmiş olacak. Dayanak meblağlarının girdi maliyetleri baz alınarak belirlenmesi ve değişime nazaran güncellenmesi bu modelde kelam konusu olacak. Su kısıtı olan bölgelerde kademeli üretime dahil olan eserlere de ek takviye olacak. Kamu tarafından geliştirilen yerli ve ulusal tohumlara da ek dayanak vermiş olacağız. Bitkisel üretim planlamasında yer alan üreticilerimiz, hangi havzada, hangi eseri ekerse nasıl bir dayanak alacağını bugünden itibaren önümüzdeki 3 yıl boyunca biliyor oldu. İleriye yanlışsız, üçer yıllık dönemlerde açıklamış olacağız.” diye konuştu.