BURSA (İGFA) – CHP Parti Meclis Üyesi ve Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, kırmızı mercimek fiyatlarıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
“Kırmızı mercimekte üretici fiyatları maliyeti karşılamıyor” diyen Milletvekili Sarıbal, yemeklik tane baklagillerin, birçok azgelişmiş ülkede düşük gelirli insanların besin sıkıntısının tahlilinde kıymetli bir yeri bulunduğunu söyledi. Dünyada en kaliteli ve lezzetli mercimeğin Türkiye’de üretildiğini tabir eden Sarıbal, “Yapılan araştırmalar, Türkiye’de yetiştirilen mercimeklerde Kanada mercimeğinden iki kat daha fazla demir bulunduğunu ortaya koymuştur. Öte yandan mercimekte güneşlenme müddeti arttıkça lezzeti ve besin pahası artmaktadır. Bu nedenle yerli eser daha lezzetli ve daha yüksek oranda protein kıymetine sahiptir. Lakin yerli eser ihracat bir yana yurtiçi kullanımı bile karşılamamaktadır. Örneğin 2023 yılında üretim 400 bin ton iken yurtiçi kullanım 450 bin ton civarındadır. Üretim muhtaçlığı ve ihracatı karşılayamayınca, yerli eser yüksek fiyattan yüksek gelirli ülkelere ihraç edilmekte; iç piyasada ise kalitesiz ithal mercimekler tüketilmektedir” diye konuştu.
Sarıbal, “BM Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yayımladığı son bilgilere nazaran Türkiye mercimek üretiminde Kanada (payı yüzde 35), Hindistan (payı yüzde 19) ve Avustralya’nın (payı yüzde 15) akabinde yüzde 7’lik hissesi ile dünyada dördüncü sırada yer almaktadır. Üretiminin yüzde 70’i kuru tarım alanlarında yapılmakta olan kırmızı mercimek, yüklü olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, yeşil mercimek ise İç Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilmektedir. 2023 yılında 424 bin tonluk kırmızı mercimek üretiminin yüzde 40’ı Şanlıurfa, yüzde 30’u ise Diyarbakır vilayetlerinde gerçekleştirilmiştir. TÜİK, 2024 yılında da üretimin geçen yıl olduğu üzere 410 bin ton olarak gerçekleşeceğini varsayım etmiştir” dedi.
AK Parti’nin 21 yıllık iktidarında yıllık kırmızı mercimek üretimi ortalaması 381 bin ton olarak gerçekleştiğini belirten Sarıbal, “Oysa AK Parti iktidarından evvelki 21 yılda (1981-2002) bu ölçü 520 bin tondur. Bu iki periyot ortasında üretim yüzde 27 oranında düşmüştür. Bu ortada 1982 yılında nüfusun 46,7 milyon, 2023’te ise varsayımı 86,4 milyon kişi olduğunu; 40 yılda nüfus artışının yüzde 85’i bulduğunu hatırlatmak gerekir” dedi.
Çiftçilerin mağdur olmaması için mercimekte 2018 yılından bu yana kg başına 50 kuruş olan fark ödeme dayanağı bir an evvel 150 kuruşa çıkarılması gerektiğinin altını çizen Milletvekili Orhan Sarıbal, “Bu devirde dolar kuru 6 kat artmış, bu da girdi fiyatlarına yansımıştır. Üretimin teşvik edilmesi için takviye ölçüsünün kesinlikle artırılması gereklidir” diye konuştu.
Sarıbal, üretimin artırılması için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
1) Mercimek ekim alanlarının genişletilmesi için geçmişte uygulanan nadas alanlarında üretim uygulaması tekrar başlatılmalıdır. Su kısıtlı bölgelerde mercimek ekimi kesinlikle teşvik edilmelidir.
2) Lokal çeşitlerin devamlılığı ve geliştirilmesi sağlanmalıdır.
3) Üretimde kullanılan girdilerin fiyatları denetim altında tutulmalıdır.
4) Çiftçinin eserini kıymetlendirecek ve pazarlayacak müdahale kuruluşları oluşturulmalıdır.
5) Hasat periyodunda bakliyat ithalatına müsaade verilmemelidir.