Kamuda tasarruf tedbirleri TBMM’den geçti… Yürürlülük 1 Ocak 2025’te

ANKARA (İGFA) – Kanunla, Anayasa Mahkemesinin, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türk Standartları Enstitüsünün gelirleri ortasında sayılan “genel bütçeden yapılacak Hazine yardımlarına” ait karara yönelik kararı doğrultusunda düzenlemeye gidilecek. Buna nazaran, kelam konusu karar, Türk Standartları Enstitüsü ile İlgili Birtakım Düzenlemeler Hakkında Kanun’a derç edilecek.

Karayolları Trafik Kanunu’nda tanımlanan taşıt ve iş makineleri ile Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına devredilen bu cinsteki taşıt ve iş makinelerinin yönetimler ismine bütüncül ve süratli bir biçimde, belirlenecek temel ve metotlar çerçevesinde satışının gerçekleştirilmesi gayesiyle Özelleştirme Yönetimi Başkanlığına yetki verilecek.

Bu kapsamdaki süreçler ve ihale sürecinin yürütülmesi dahil, muhtaçlık duyulan her türlü danışmanlık hizmeti alımı, Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kararları çerçevesinde gerçekleştirilecek ve masraflar Özelleştirme Fonu’ndan karşılanacak.

Satış bedellerinden masraflar düşülecek ve kalan meblağ genel bütçeli yönetimler için Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkez Muhasebe Müdürlüğü hesabına, başkalarında ise ilgili yönetim muhasebe ünitesi hesaplarına aktarılacak. Aktarılan bu meblağlar ilgisine nazaran genel bütçeye yahut ilgili kamu kurum ve kuruluşu bütçelerine gelir kaydedilecek. Kelam konusu satışlar, açık ihale yahut e-ihale metotlarıyla yapılacak.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı ile yatırımcılar arasında imzalanan ve yatırım teşviklerine ait kararlar içeren yatırım kontratları, yatırım teşvik evraklarına istinaden uygulananlara benzeri biçimde damga vergisinden istisna tutulacak. Bu karar, 1 Temmuz 2024’ten geçerli olmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Anayasa Mahkemesinin iptal münasebetine uygun olarak üniversitelere öğretim elemanı takımları ihdas edilecek. Ondokuz Mayıs Üniversitesine ait takım cetvelinde değişikliğe gidilecek ve birtakım üniversite takımlarına öğretim elemanları eklenecek.

BOTAŞ VE TPAO’YA YÖNELİK HÜKÜMLER

TBMM’nin resmi internet sitesinde yer alan ve derlenen habere nazaran; BOTAŞ’ın nakit idaresinin sağlıklı bir halde yürütülebilmesi için doğal gaz ithalatından kaynaklanan şirketin ödenmemiş her türlü vergi, fon ve hisseler ile idari para cezaları, bunlara bağlı gecikme artırımı ve gecikme faizlerinden oluşan borçları, Hazineden görevlendirme bedeli alacaklarına karşılık mahsup edilecek. Bu kapsamda mahsuba bahis olacak borçlara kararın yayımlandığı tarihten sonra feri alacak hesaplanmayacak. BOTAŞ’ın Hazine’den olan görevlendirme bedeli alacağı meblağını tespit etmeye ve mahsup suretiyle yapılacak terkin süreçlerini belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanı yetkili olacak.

Anayasa Mahkemesi’nin, Elektrik Piyasası Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Kamu İhale Kanunu’nda yapılan doğal gaz alımlarına yönelik değişikliğe yönelik iptal kararı doğrultusunda da düzenlemeye gidiliyor. BOTAŞ tarafından yapılacak her türlü doğal gaz alımı, Kamu İhale Kanunu’ndan istisna tutulacak.

Anayasa Mahkemesinin kararı doğrultusunda Kamu İhale Kanunu’nda da değişikliğe gidiliyor. Buna nazaran, BOTAŞ tarafından yapılacak doğal gaz alımlarına yönelik olarak satın alma prosedürleri dahil, alım sürecinin yürütülmesi ve sonuçlandırılmasına ait gerçekleştirilecek iş ve süreçler hakkında metot ve asıllar, piyasa şartları, zımnilik, güvenilirlik, gereksinimlerin uygun kaidelerle ve vaktinde karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması prensipleri doğrultusunda Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda BOTAŞ’ın; Türkiye Petrolleri Anonim İştirakine (TPAO) sağlanan istisnalardan, bağlı iştiraklerini da kapsayacak formda yararlanabilecek. Buna nazaran, Kamu İhale Kanunu’nda yapılan değişiklikle kanunun “istisnalar” kararında belirlenen nakdî limit, TPAO, BOTAŞ ve bu şirketlerin bağlı iştirakleri ile yurt dışında kurdukları şirketlerin petrol ve doğal gaz arama, sondaj, üretim, taşıma, depolama ve gazlaştırma faaliyetleri ile ilgili olarak yapacakları her türlü mal ve hizmet alımları ile imal işlerinde uygulanmayacak.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararındaki münasebetler karşılanarak, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünün de ithalat yoluyla yapacağı ziraî eser alımları ve buna ait hizmet alımlarında Kamu İhale Kanunun “istisnalar” başlığı altında yer alan nakdî limit uygulanmayacak.

BOTAŞ tarafından yapılacak alımlarda, belirlenen temel prensipler doğrultusunda uygulanacak satın alma usulleri, ilan ve davet mühletleri ile kuralları, doküman hazırlanması, tekliflerin sunulması, kıymetlendirilmesi ve alımların sonuçlandırılması dahil, ihale süreci ve çerçeve mutabakatlara ait iş ve süreçler ile ilgili temel ve metotlar kurum görüşü üzerine şirket tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek ve ihale sürecindeki süreçler kısmen yahut büsbütün Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden gerçekleştirilebilecek.

TÜRK-JAPON BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ DIŞ FİNANSMANI

Kamu Finansmanı ve Borç İdaresinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, Türk-Japon Bilim ve Teknoloji Üniversitesinin Kuruluşu Hakkında Kanun ile kurulan Türk-Japon Bilim ve Teknoloji Üniversitesinin, Japonya hükümeti yahut Japonya ülke kuruluşlarından kendi ismine yatırım programında yer almaksızın sağlayacağı dış finansmana Hazine geri ödeme garantisi verilmesinde Hazine ve Maliye Bakanı yetkili olacak. Bu kapsamda verilen Hazine geri ödeme garantileri kapsamında doğacak Hazine alacakları hakkında Amme Alacaklarının Tahsil Metodu Hakkında Kanun kararları uygulanacak.

Türkiye Varlık Fonu İdaresi Anonim Şirketi Piyasa İstikrar ve İstikrar Alt Fonu’na kamu bankalarının sermayelerinin güçlendirilmesi emeliyle 2024 mali yılı içerisinde ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç etme konusunda Hazine ve Maliye Bakanına yetkili olacak.

Kanun’a nazaran, yalnızca araç dışından şarj edilebilen (plug-in) hibrit elektrikli araçlardan yüklü birleştirilmiş kilometre başına karbondioksit emisyonu 25 gramın altında ve muadil elektrik gücüyle katedilebilir menzili 70 kilometre ve üzerinde olanlardan, motor silindir hacmi 1800 santimetreküpü geçmeyenlerin motor silindir hacmi ve matrah eşiklerine nazaran ÖTV oranları ayrıyeten belirlenecek.

Yeterli depolama ve kendi araçlarına akaryakıt ikmal kapasitesine sahip olmaları ve akaryakıtı kendi muhtaçlıkları için kullanmaları koşuluyla; kamu kurum ve kuruluşlarına, fabrika, şantiye, maden yahut taş ocaklarına yapılan teslimler hariç, araçlara yapılacak akaryakıt ikmali, bayilik lisansı ve kâfi donanımı olan akaryakıt istasyonları dışında yapılamayacak.

Akaryakıt istasyonu dışında yapılacak akaryakıt teslimlerinde akaryakıtın alıcı deposuna taşınması yahut taşıttırılması bayilik lisansına sahip satıcı tarafından gerçekleştirilecek. Bu düzenleme 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girecek.

Limanların ve havalimanlarının meskun mahal dışında ve akaryakıt istasyonlarına uzak pozisyonda bulunabilmesi, havalimanlarında misyonlu yangınla gayret, karla uğraş üzere özel ekipmanlı araçlar ile limancılık faaliyetlerinde elleçleme hedefiyle kullanılan iş makinelerinin yakıt ikmali için trafikte seyretmesinin doğurabileceği zahmet, beklenen anlık yakıt muhtaçlığı nedeniyle havacılık yahut denizcilik faaliyetlerinin olumsuz etkilenebileceği, mühletini uzatabileceği ve işlerin vaktinde yerine getirilmemesinin ticari kayıplara neden olabileceği; gemi ambarlarında kullanılan iş makinelerine ise yerinde yakıt verilmesi mecburiliği üzere konular nazara alınarak limanlarda ve havalimanlarında kullanılan araçlara da belirlenen kaideleri sağlamaları durumunda, akaryakıt istasyonu dışında akaryakıt ikmali yapılabilmesine imkan tanınacak.

TASARRUF ÖNLEMLERİNE UYMAYANLARA DİSİPLİN KARARLARI UYGULANACAK

Kamu kurum ve kuruluşlarının harcama ve uygulamalarının tasarruf önlemlerine uygunluğunun yönetimlerince yahut Hazine ve Maliye Bakanlığınca izlenmesi ve denetlenmesi sonucunda, alınan önlemlere alışılmamış iş ve süreçleri tespit edilenler hakkında tabi oldukları mevzuat uyarınca disiplin kararları uygulanacak. Sonuçları yönetimlerce Cumhurbaşkanlığına bildirilecek.

Kanunla, bakanlıklar ve başka merkezi yönetim kuruluşlarının, vilayet özel yönetimleri aracılığıyla yapacağı yatırımlarına ait kaynak transferlerinin avans ödemeleri hariç ilgili işe ilişkin hakediş raporlarına istinaden yapılması düzenleniyor.

İl özel yönetimleri aracılığıyla yapılacak işlere ait ödenekler kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerinde başka tertiplerde izlenecek, bu ödeneklerden öteki tertiplere aktarma yapılamayacak ve diğer maksatlarla kullanılamayacak. Tertiplerde yer alan ödeneklerden harcanmayan kısımlar sonraki yıl bütçesine devren ödenek kaydedilebilecek.

Bakanlıklar ve başka merkezi yönetim kuruluşları tarafından vilayet özel yönetimlerine aktarılan kaynaklardan bu düzenlemenin yürürlük tarihi prestijiyle kullanılmayan kısımları vilayet özel yönetimlerince hizmeti yaptıran yönetime iade edilecek.

GELİR YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI İŞÇİSİNİN VAZİFE VE SORUMLULUKLARI DÜZENLENİYOR

Kanunla, Gelir Yönetimi Başkanlığına bağlı ünitelerde vazife yapan gelir uzmanları ve gelir uzman yardımcılarının vazife ve sorumlulukları da düzenlenecek.

Gelir Yönetimi Başkanlığına ilişkin defterdar takımı, mali ve toplumsal hak ve yardımlar ile başka özlük hakları bakımından vergi dairesi başkanı kadrosuna denk olacak.

Düzenlemeye nazaran, 1 Eylül 2024 tarihi prestijiyle takımları kaldırılan “Defterdar Yardımcısı” unvanlı işçi, takım derecelerine uygun olarak Gelir Yönetimi Başkanlığı taşra teşkilatında bulunan Gelir Yönetimi Küme Müdürü kadrolarına başkaca bir sürece gerek kalmaksızın atanmış sayılacak.

ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARININ MÜNASEBETLERİNE NAZARAN DÜZENLEME

Kanunla, avukatların, Kabahat Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yükümlü sayılmasına ait kararda Anayasa Mahkemesinin iptal kararı nedeniyle bir düzenleme yapıldı.

Buna nazaran, avukatların, yalnızca “taşınmaz alım satımı, hudutlu tıpkı hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve dernek kurulması” üzere işlerle sonlu olarak MASAK yükümlüsü oldukları düzenleniyor. Öte yandan düzenlemede, savunma hakkı kapsamında icra edilen misyonların ve edinilen bilgilerin (meslek sırrı olarak), MASAK yükümlülüğü kapsamında olmadığı vurgulanıyor.

Mali Suçları Araştırma Kurulu tarafından verilen idari para cezalarına ait ihtilafların görüleceği mahkeme, sulh ceza yerine idari yargı olacak.

Bazı Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile zelzele bölgesindeki nüfusu azalan belediyelerin genel bütçeden alacakları hissenin azalması engellenecek.

Buna nazaran, 30 Haziran 2027 tarihine kadar 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen zelzeleler hasebiyle genel hayata tesirli afet bölgesi olarak kabul edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa vilayetlerinde yer alan ve 2023 yılı ocak ayı bilgilerine nazaran nüfusu azalan belediyeler bakımından 2023 yılı ocak ayı nüfus dataları temel alınacak. Bu tarih aralığında 2023 yılı ocak ayı nüfus bilgilerinin geçildiği belediyelerde yüksek olan bilgiler dikkate alınacak.

Devlet Dayanaklarının İzlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Kanunu’nda yapılan değişiklikle, devlet dayanaklarının bildirimi ve denetlenmesine ait yönetmelikler, Cumhurbaşkanınca alınacak karar üzerine yürürlüğe konulacak. Strateji ve Bütçe Başkanlığı, kamu kurum ve kuruluşları, teşebbüslere mali yarar sağlayan uygulamalarına ait her türlü kayıt ve bilgiyi, bünyesindeki bilgi sistemine aktaracak.

Başkanlık ve devlet yardımının uygulanmasından sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve hukuksal bireylerden, devlet yardımlarının izlenmesi ve tesirlerinin kıymetlendirilmesi emeliyle bilgi, doküman, kayıt ve data talep edebilecek. Kelam konusu bilgi, doküman, kayıt ve bilgiler bunlara sahip olan genel idare kapsamındaki kamu yönetimleri ile kamu hukukî kişiliğini haiz kurumlardan da talep edilebilecek. Bu suretle kendisi ile bilgi paylaşılanlar, paylaşılan bilginin kapalılığından ve güvenliğinden sorumlu olacak. Şahsî dataların korunması ile ilgili kararları ihlal edenler, çeşitli kanunlar yeterince bâtın kalması lazım gelen bilgileri ifşa edenler ile bu fıkrada belirtilen maksat dışında kullananlar hakkında Türk Ceza Kanunu ve ilgili başka mevzuat kararları uygulanacak.

Devlet Dayanakları Bilgi Sistemi’nde yer alan her türlü kayıt ve data ile sisteme ait mevcut teknik dokümantasyon ve kaynak kodları, bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde bir protokol ile Strateji ve Bütçe Başkanlığına devredilecek.

Düzenleme ile Vilayetler Bankasının sermaye tavanı arttırılarak 9 milyardan 60 milyar liraya çıkarılacak.

YÖNETİM KURULU ÜYELİKLERİ

Kamu yönetimleri ve bu yönetimlere bağlı, ilgili ve alakalı kurum ve kuruluşlar, sermayesinin yarısından fazlası tek başına yahut birlikte ya da başka farklı doğudan yahut dolaylı olarak kamuya ilişkin olan iştirakler; fonlar, döner sermayeler, vilayet özel yönetimleri, belediyeler, vilayet özel yönetimleri ve belediyelerin bağlı kuruluşları, kurdukları yahut üye oldukları birlikler ile direkt yahut dolaylı olarak tek başına yahut birlikte ya da farklı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketler, kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların direkt yahut dolaylı olarak tek başına yahut birlikte ya da başka ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu kuruluş, kuruluş, birlik, işletme ve şirketler, özelleştirme kapsam ve programında bulunanlarından sermayesinin yarısından fazlası kamuya ilişkin kuruluşlar ile öteki kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilen her statüdeki işçi ile belediye liderleri, belediye meclisi üyeleri ve vilayet genel meclisi üyelerinden; özel yahut kamu ayırımı gözetilmeksizin her statüdeki kurum ve kuruluşun yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, istişare şurası üyeliğinde ve komite, heyet, komite ile gibisi organlarda misyon alanlara, kurum içi ve kurum dışı ayrımı yapılmaksızın bu misyonlarından yalnızca biri için fiyat ödenebilecek.

Bu kapsamda yürütülen vazifeler nedeniyle huzur hakkı, fiyat, ikramiye üzere her ne isim altında olursa olsun bir ayda yapılabilecek ödemelerin toplam 108 bin net meblağının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak meblağı geçemeyecek.

Genel Şurada kabul edilen önergeyle, sermayesinin yarıdan fazlası kamuya ilişkin tüm iştirakler ve kamu vazifelileri dışından husus kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşları ile kamunun hisse ve temsil hakkı olan kurum ve kuruluşlara atananlar da uygulama kapsamına alındı.

Bu kapsamda, belirtilen üst sona tabi ödemeler dışında, kelam konusu vazifeler nedeniyle direkt yahut dolaylı olarak rastgele bir isim altında tıpkı yahut nakdi menfaat sağlanamayacak.

Birden fazla vazife alan işçi, hangi vazifenin fiyatını alacağını asli misyonlu olduğu kuruma beyan edecek.

Birden fazla misyon alan işçiye ödenecek fiyat üzerinden gerekli vergi kesintileri yapılarak ilgilinin asli misyonlu bulunduğu kurumca bildirilen bir emanet hesabına yatırılacak. Üst hududu aşan ya da fiyat alınamayan misyonlara ait ödeme fiyatları genel bütçe kapsamındaki yönetimlerde genel bütçeye, öteki yönetimlerde ise ilgili kurum bütçesine gelir kaydedilecek.

Uygulamada ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve uygulamayı yönlendirmeye Cumhurbaşkanlığı yetkili olacak.

Kabul edilen bu düzenlemenin 1 Eylül 2024 olan yürürlük tarihi 1 Ocak 2025 olarak değiştirildi.