abdpost.com / ABD (İGFA) – Amerika Birleşik Devletleri’nde 2024 başkanlık seçim sonuçları, yalnızca Amerikan halkı için değil, dünya çapında geniş yankılar uyandırdı.
Donald Trump’ın yine lider seçilmesi, bilhassa Amerika’daki göçmenler, iktisat ve dış siyaset mevzularında çeşitli telaşlara ve tartışmalara yol açtı. Türk Amerikan toplumu ortasında da seçim sonuçları üzerine farklı görüşler lisana getirildi.
ABDPost.com’a değerlendirmede bulunan yorumcular, Trump’ın geçmişteki sert siyasetlerine karşı tenkitlerini lisana getirirken, kimileri ise onun liderliğinde Amerika’nın ekonomik ve toplumsal manada daha güçlü bir periyoda gireceğini savundu. Göçmenlik, bayan hakları, eğitim, sıhhat, iktisat ve dış siyasette alınacak yeni kararlar ise önümüzdeki dört yılın şekillenmesinde belirleyici rol oynayacak. Trump’ın zaferi, sırf Amerika’nın değil, tüm dünyadaki gelişmeleri etkileme potansiyeline sahip bir durum olarak bedellendiriliyor. Seçim sonuçlarına dair Türk Amerikan toplumunun farklı bölümlerinden gelen yorumlar, Amerika’nın geleceği hakkında kıymetli ipuçları sunuyor.
‘MÜSLÜMAN ÜLKE VATANDAŞLARININ GİRİŞİ 2025’TE SINIRLANABİLİR’
California, San Francisco’da yaşayan göçmenlik avukatı Okan Şengün yaptığı değerlendirmede, “Donald Trump’ın ikinci kere lider seçilmesi, Amerika’daki göçmenler ortasında şok tesiri yarattı. Trump, hem birinci başkanlık devrinde hem de seçim kampanyasında göçmen aykırısı açıklamalarıyla dikkat çekmişti” görüşünü paylaştı.
Bu dehşetlerinin yanlışsız çıktığını belirten Şengün, Trump’ın misyona başlamasıyla birlikte büyük bir toplu hudut dışı operasyonu başlatmayı planladığını vurguladı. Şengün, “ABD’de 11 milyondan fazla yasal statüsü olmayan göçmen bulunuyor, fakat hudut dışı operasyonunun nasıl yapılacağı ve fonlanacağı meçhul. Trump’ın birebir vakitte Meksika sonuna ördüğü duvarı tamamlama ve yeni göçmen siyasetleri konusunda Ocak sonrasında değerli değişiklikler bekleniyor. Ayrıyeten, Trump’ın geçmişte muhakkak Müslüman ülke vatandaşlarının Amerika’ya girişini sınırlayan uygulamaları, 2025’te de tekrarlanabilir” sözlerini kullandı.
ÜNLÜ MÜELLİFTEN BIDEN İDARESİNE SERT ELEŞTİRİ
Florida Miami’de yaşayan müellif Elif Pisacane, Trump’ın başkanlık periyoduyla birlikte Amerika’da sağduyunun kazandığını belirtti. Demokratların Trump’a karşı yürüttüğü toplumsal medya kampanyalarının halkı aptal yerine koyduğunu söyleyen Pisacane, ekonomik durumun berbata gittiğini, göçmen siyasetlerinin başarısız olduğunu belirtti. Joe Biden’ın savaş siyasetini da değinen Pisacane, Amerika’nın kendi halkına yardım etmek yerine, savaş bölgelerine milyarlarca dolar gönderdiğini belirterek Biden’ın siyaset ve idare anlayışını sert bir lisanla eleştirdi.
AMERİKA MUHTARI ORTADAKİ FARKI ANLATTI
ABD’nin sevilen Türk simalarından olan ve Amerika Muhtarı olarak tanınan Nurhayat Kınay, Kamala Harris’e oy verdiğini açıkladı. Nurhayat Kınay, bayan lider adayının Amerika tarihindeki ehemmiyetine dikkat çekerek Cumhuriyetçilerin başa geldiği her devirde bütçedeki açıkların arttığını, bu açığın Demokratlar tarafından kapatılmaya çalışıldığını tabir etti. Kınay, Amerika’nın ekonomik durumu makus olduğunda bunun tüm dünyayı etkilediğini ve Amerika’nın güçlü bir ekonomik yapıya sahip olduğunda, dünya iktisadının de büyüdüğünü vurguladı. Kınay, Cumhuriyetçi Parti’nin de ülkeye hizmet edebileceğini lakin Demokratların daha fazla gayret sarf ettiğini düşündüğünü söyledi. Amerikan iktisadının geleceğiyle ilgili telaşlarının da olduğunu kelamlarına ekledi.
‘ABD’DEKİ BAYAN SİYASETÇİLERİN DAHA FAZLA UĞRAŞ ETMESİ GEREKİYOR’
New Jersey’de yaşayan Bircan Sapmaz da yaptığı değerlendirmede bayan adayların yaşadıkları zorluklara dikkat çekti. Sapmaz, Trump’ın son üç seçimin ikisinde bayan adaylara karşı galip geldiğini belirterek Amerika’daki bayan siyasetçilerin daha fazla uğraş etmesi gerektiğini söyledi. Biden’ın yaşlı olmasına karşın Trump’a karşı daha güçlü bir rakip olmayı başardığını tabir etti. Sapmaz, Amerika’daki seçimlerin yalnızca Amerikan halkını değil, tüm dünyayı etkileyen sonuçlar doğurduğunu belirterek seçim sonuçlarını tüm dünya için iyi bulduğunu lisana getirdi.
‘ALINACAK KARARLAR GELECEĞİ DERİNDEN ETKİLEYECEK’
New Jersey’de Sanayi Sistemi Mühendisi olarak vazife yapan Burcu Morkan, Trump’ın zaferiyle Cumhuriyetçi Parti’nin hem Temsilciler Meclisi hem de Senato’da üstünlük sağladığını ve bu durumun Trump’ı Washington’da daha güçlü bir pozisyona getirdiğini söyledi. Trump’ın önümüzdeki devirde değerli kararlar alırken, toplumun tüm bölümlerini dikkate alarak kutuplaşmayı azaltıcı ve yapan bir siyaset izlemesi temennisinde bulundu. Morkan, eğitim, sıhhat, iktisat, insan hakları ve göçmenlik hususlarında alacağı kararların Amerika’nın geleceğini derinden etkileyeceğini belirterek, Trump’a muvaffakiyetler diledi.
‘CUMHURİYETÇİLER DENETİMİ ELE GEÇİRDİ’
Florida’dan Bilgisayar Mühendisi Adnan Onaran, Donald Trump’ın 3. kere katıldığı seçimde, birinci sefer rakibinden daha fazla oy alarak zafer kazandığını ve 30’dan fazla eyalette birinci olduğunu belirtti. Onaran, Cumhuriyetçi Parti’nin hem Temsilciler Meclisi’nde hem de Senato’da denetimi ele geçirdiğini, bu durumun önümüzdeki 4 yılı kritik hale getirdiğini vurguladı. Cumhuriyetçilerin güçlü bir tahlil odaklı idare anlayışı sergileyip sergilemeyeceği konusunda tasalarını lisana getiren Onaran, 4 yıl boyunca Amerika ve dünya için güzel bir süreç geçirilmesini temenni etti.
‘TRUMP LİDERLİĞİNDE DAHA ÂLÂ SONUÇLAR OLACAK’
Florida Miami’de yaşayan Emine Toklar Üstün de Trump’ın seçilmesinin ekonomiyi düzeltmesi ve dünya barışına katkıda bulunması konusunda umutlu olduğunu belirtti. Bilhassa Trump’ın savaşlara karşı olan duruşu ve Müslümanlara yönelik daha esnek bir yaklaşım sergilemesi gerektiğini düşündüğünü söz etti. Amerika’nın dünya üzerindeki tesirine değinen Toklar Üstün, Trump’ın liderliğinde Amerika’nın daha uygun sonuçlar alacağına inandığını söyledi.
‘GÖÇMENLİK, TRUMP’IN ERKEK SEÇMEN KİTLESİ ORTASINDA DEĞERLİ BİR DAYANAK ÖGESİ OLDU’
New York’ta yaşayan gazeteci Cengiz Yakut, Trump’ın seçim zaferini kıymetlendirdi. Cengiz Yakut, Trump’ın kazandığı seçimle birlikte Amerika’da güçlü bir iktisadın tekrar inşa edildiğini ve büyük bir pahalılıkla karşı karşıya kalındığını söyledi. Göçmen siyasetlerinin seçimde değerli bir rol oynadığını belirten Yakut, Trump’ın bilhassa kürtaj hakları ve göçmenlerin hudut dışı edilmesi konusunda sert açıklamalarda bulunduğunu aktardı. Trump’ın savaşa dair tutumlarını ve dış siyasette izleyeceği rotayı sorgulayan Yakut, Biden idaresi ile tekrar gündeme gelen etraf ve iklim değişikliği problemlerine da dikkat çekti. Ayrıyeten, Trump’ın ekonomik planlarının uzun vadede Amerikan iktisadını nasıl etkileyeceği konusunda belirsizlikler olduğunu belirtti.
Yakut’un açıklamaları şu biçimde: “Amerika’da 2024 başkanlık seçimlerinde Donald Trump’ın yine zafer kazanması, yalnızca Amerika için değil, tüm dünya için büyük bir olay olarak öne çıktı. Trump, seçimde yaklaşık 6 milyon oy farkı ile tanınan oyu kazanırken, seçici delegeler oyunda da büyük bir üstünlük elde etti. Bu sonuç, Trump’ın halkın geniş kesitlerinden büyük bir dayanak aldığını ve güçlü bir siyasi duruma sahip olduğunu gösteriyor.
Pekala, Trump’ın kazanmasının arkasında yatan sebepler neydi? Öncelikle, Amerika’da iktisat değerli bir faktör oldu. Trump’ın başkanlık devrinde enflasyon oranları düşürüldü, işsizlik oranı azaldı ve büyüme suratında kıymetli bir düzgünleşme görüldü. Bilhassa Covid-19 pandemisi sırasında iktisat önemli formda daralmış olsa da, Trump’ın idaresindeki hükümet ekonomik tedbirlerle bu zorlukları aşmaya çalıştı. Enflasyonun pandemi sonrası yüzde 8’den 2.6’ya düşürülmesi ve işsizlik oranının yüzde 7’den 4.2’ye gerilemesi, birçok Amerikalı için değerli bir gösterge oldu. Lakin bu ekonomik muvaffakiyetlerin gerisinde, pandeminin başında yapılan büyük mali yardımlar ve hükümetin bastığı trilyonlarca dolarlık para da yer alıyordu.
Başka yandan, seçim kampanyasında göçmenlik, en değerli tartışma mevzularından biriydi. Amerika’ya yasal olmayan yollarla giren göçmen sayısının artması, bilhassa düşük gelirli Amerikalılar ortasında reaksiyona yol açtı. Trump, göçmenlere yönelik sert tavrını seçim sürecinde tekrar gündeme getirdi. 55 bini Türkler olmak üzere, yüz binlerce kayıtsız göçmenin ülkeye girmesi, buna rağmen Amerika’daki sıhhat ve barınma hizmetlerinden fiyatsız yararlanması Amerikalıların yansısını çekmişti. Trump, “ilk günden itibaren büyük bir hudut dışı operasyonu başlatacağım” diyerek, bu durumu çözmeyi vaat etti. Göçmenlik, bilhassa Trump’ın erkek seçmen kitlesi ortasında değerli bir takviye ögesi oldu.
Kadın hakları ve kürtaj üzere bahisler da seçimde öne çıkan problemlerdi. Trump’ın atanacağına inandığı yargıçlar, bayanların kürtaj hakkını ellerinden alabileceğini ima etmişti. Bu da liberal ve bayan hakları savunucuları ortasında büyük bir reaksiyona yol açtı. Lakin Trump’ın destekçileri, onun “doğru” siyasetleri uyguladığına inanıyor ve bunu seçmenlerinin büyük bir bölümü de destekliyor.
Trump, Amerika’nın dış siyasetinde da kıymetli değişiklikler yapmayı vaat etti. Ukrayna ve İsrail ile ilgili siyasetleri, Avrupa’daki NATO üyelikleri ve iklim değişikliği üzere küresel sıkıntılar hakkında da kritik kararlar alacağı bekleniyor. Evvelki başkanlık devrinde, NATO’yu zayıflatmaya yönelik açıklamaları ve Paris İklim Mutabakatı’ndan çıkışı, dünya çapında büyük yankı uyandırmıştı. Artık, tekrar lider seçilen Trump’ın bu mevzularda nasıl bir tavır sergileyeceği, dünya kamuoyunun merakla beklediği bir öbür kıymetli soru.
Trump, “Ukrayna’yı bir hafta içinde bitiririm” halindeki savlı açıklamalarıyla dikkat çekmişti. Bu, Putin ile nasıl bir diplomatik tahlil geliştireceği ve NATO ile bağlantıları nasıl yine şekillendireceği sorularını gündeme getirdi. Ayrıyeten, Orta Doğu’daki durumu nasıl ele alacağı, bilhassa Gazze’deki soykırım ve Filistin sıkıntısındaki yaklaşımı, Trump’ın ikinci devrinde izleyeceği siyasetlerin en çok merak edilen alanlarından biri olacak. Evvelki başkanlık periyodunda Amerika’nın büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıyan Trump, bu mevzuda epeyce sert bir siyaset izlemişti.
Trump’ın yaklaşımını anlamak için, onun tüccar başlı bir başkan olduğunu unutmamak gerek. Yani, dış siyasetteki adımlarını da, Amerika’nın çıkarlarını göz önünde bulundurarak atacak. Örneğin, Elon Musk üzere iş dünyasının değerli figürleriyle kurduğu güçlü bağlantılar, onun dış siyaset kararlarını etkileyecek faktörler ortasında yer alabilir. Musk’ın Trump’a verdiği kampanya bağışı ve ona olan dayanağı de, münasebetlerinin bu kadar güçlü olmasında rol oynuyor.
Amerika’daki ekonomik durum, dünya iktisadını direkt etkileyen bir faktör. 9 Eylül sonrasındaki kriz ve 2007-2008’deki büyük mali kriz de gösterdi ki, Amerika’daki rastgele bir ekonomik daralma, tüm dünyayı etkileyebilir. Trump’ın ekonomiyi nasıl şekillendireceği konusunda pek çok belirsizlik olsa da, Nobel ödüllü ekonomistler, Trump’ın uygulamayı vaat ettiği ekonomik planların Amerika’nın borç yükünü artırabileceğini ve bu durumun Amerikan iktisadını zora sokabileceğini belirtiyorlar. Lakin, büyük ekonomilerdeki değişikliklerin tesirlerinin yıllar alabileceğini göz önünde bulundurursak, Trump’ın bu siyasetlerin sonuçlarını görmek için birkaç yıl beklememiz gerekebilir.
Trump’ın zaferi, yalnızca Amerika için değil, dünya için de değerli sonuçlar doğuracak. Hangi siyasetlerin izleneceği, kimlerle iş birliği yapılacağı ve dünya çapındaki bağların nasıl şekilleneceği ise önümüzdeki dört yıl içinde netleşecek. 2024 seçimlerinin bir öteki kıymetli boyutu ise Trump’ın kazandığı zaferin, Amerika’daki demokrasiye nasıl yansıdığı ve Trump’ın gelecekteki seçimlerde de bu başarıyı tekrarlayıp tekrarlayamayacağıdır.”